Een beperkt vaargebied, een kleine wereld, een klein schip, een verhaal met een klein kersttintje

Najaar/winter 1980-1981



Foto geleend uit de collectie van Hwtk b.d. Douwe Jorritsma*

De m.s. JO, gebouwd als Kars in 1955, PFHI, motorvermogen 395 pk Werkspoor, snelheid 10 knoop p/u.

Het was het laatste complete schip opgeleverd door scheepswerf A. Apol CV te Wirdum voor H.P. Veling te Groningen.

1966 Men verlengde haar tot 52 meter.

1969 Haar naam werd veranderd in JO haar callsign HO 4796. Panamese vlag.

1972 Men verving de Werkspoor hoofdmotor, de nieuwe had een motorvermogen van 320 pk haar snelheid werd 9 knoop p/u.

1990 Nog gezien in de Haven van Tampa - Florida als JO.

1998 Uit het scheepsregister van Lloyds London verdwenen.

Juffrouw Küp, hoofd bemanningszaken van Van Uden’s Scheepvaart & Agentuur Mij BV te Rotterdam, belde mij of ik in komend najaar/winter weer voor hen wilde komen varen als afloskapitein. Het zal toen eind augustus zijn geweest.

Op een schip van een bevriende relatie waar Wonsild & Son uit Kopenhagen de bevrachting voor deed, de m.s. JO van een kapitein eigenaar, een 400 tonner uit midden jaren vijftig onder Panamese vlag.

'Wel, ik ga overleggen juffrouw Küp, u hoort zo spoedig mogelijk van mij.'

Hilary vond dat ik dit aanbod maar moest aannemen.

'Er zal voor ons dan toch wel de mogelijkheid zijn om tussentijds nog eens aan boord te komen?' vroeg Janna.

Juffrouw Küp teruggebeld: 'Ik mag naar het door u aangeboden schip van de meiden.'

Met een lach zei ze: 'Ze hebben u maar goed onder de duim Kapitein. Als zij weer in Harlingen ligt laat ik het u weten, dan kunt u met de eigenaar het financiële gedeelte aan boord bespreken.



Foto geleend uit de collectie van Meester (Hwtk) Douwe Jorritsma.

 

De reis naar Harlingen werd me bespaard, de kapitein mede-eigenaar van de JO kwam naar De Druif. Hij vertelde o.a. dat ze volgens haar certificaten een beperkt vaargebied had n.l. de Deense Belten en de Sont via het Noord-Oostzeekanaal (dit kanaal ook wel Kielerkanaal genoemd, vormt de verbinding tussen de Noordzee en de Oostzee en is een van de drukst bevaren kanalen ter wereld). Naar de monding van de Elbe, de monding van de Weser en van daar naar het zeegat van Terschelling. Er mocht wel in de kustroute gevaren worden ten noorden van de Waddeneilanden. De kustroute naar Amsterdam was verboden vaarwater voor de JO.

Het gesprek was goed, werd er zonder loods gevaren dan had ik een extra zakcentje.

We zouden elkaar begin november weer zien als ik aan boord stapte om hem af te lossen tot half januari 1981. De JO had een vijfkoppige bemanning; Kapitein, stuurman, motorman (deze was tevens de kok), twee matrozen.

Haar lijndienst Kopenhagen via het Noord-Oostkanaal naar Hamburg, van daar naar Bremen om haar lading in z'n geheel te lossen in Harlingen. Vaak werden hier weer opgezakte consumptieaardappelen op pallets geladen voor Malmö/Kopenhagen als het ruim vorstvrij bleef tijdens de reis. Vaak stond er nog wat stukgoed bestaande uit pallets met chocolade, snoepgoed of conserven in blik, de ruimen werden dan verzegeld. Wij wisten dan dat er bij het lossen douane op de kade stond in Malmö/Kopenhagen om de dozen te tellen (dit i.v.m. de te betalen invoerrechten). De lading die de JO aanvoerde voor Harlingen ging in de opslag. Voor de Van Uden Shipping Line de VAL had men voldoende lading klaar staan in diverse havens in de Range Harlingen-Brest. Dan werd er een schip gecharterd, of een Van Uden schip, of men charterde er een van Rederij Frisian Shipping, om de lading verder te vervoeren naar West-Afrika in de Range Dakar-Angola. De schepen van laatstgenoemde Rederij Frisian Shipping waren van de heren van der Schoot uit Harlingen en Holwerda uit Heerenveen.

Frisian Trader, foto van kapitein Van Randen.

 

Hilary bracht mij begin november naar Harlingen waar de JO  lag.

De Motorman van de JO, tevens mede-eigenaar, wilde graag na terugkomst in Harlingen met verlof en of ik dat goed vond. De stuurman wist ook de weg in de machinekamer. Hilary bood aan om in die periode dan tegen een vergoeding te koken voor de bemanning, dat mocht.

Ze stapte twee weken later aan boord, na gebracht te zijn door Janna en Pia die ook graag een kijkje aan boord wilden nemen.

Kerst en oud en nieuw in Malmö

Op woensdag (kerstavond) meerden we vroeg in de avond af in Malmö. Er stonden twee bestelbusjes op de kade, beide met goed leesbaar het woord 'Tull' er op. We hadden op tijd kunnen zijn voor de kerstviering in de kerk die het pastorale werk deed in de haven. Maar de Zweedse douanerecherche (zwarte bende) dacht er anders over. Zij wilden graag het schip doorzoeken nadat het inklaren door hun collega’s, die een andere uniformen droegen, was gedaan.

'Geen probleem, maar was u niet liever thuis geweest op deze avond?' vroeg ik aan de teamleidster.

Het antwoord van de dame was: 'We hebben dienst en doen onze taak, daar komt bij dat de JO in Scandinavië al enige jaren op de lijst staat van verdachte schepen. U bent niet de vaste Schipper volgens mijn gegevens. Graag zou ik met u de zegelkast** controleren.'

Na twee uur zoeken gaf zij het teken aan haar team er maar mee te stoppen. Met een 'Have a Merry Christmas' ging ze met haar ploeg van boord.

Ik had de teamleidster na de controle van de zegelkast plaats laten nemen bij ons in de salon. Ze had gezellig met Hilary op de bank zitten praten onder het genot van een glaasje bessenjenever met stukjes oude kaas.

'Ze moest eens weten waar ze op gezeten had,' zei Hilary later toen de vrouw van boord was. Wij waren in elk geval te laat voor de kerstviering.

'Zullen we dan maar naar de 'Black Earth Bar' gaan, daar zal vast ook wel een kerstboom staan,' was mijn voorstel. 'Dan kan Karl ons na sluitingstijd terug aan boord brengen. Hij krijgt dan gelijk zijn contrabande mee die hij vorige reis besteld heeft.'

'Ik loop mee,' zei de stuurman, 'ik heb ook nog een paar flessen voor hem.'

De twee Kaapverdiaanse matrozen zorgden voor de kerstmaaltijd op 1^e kerstdag, hun Zweedse vriendinnen hadden een heerlijke kersttaart meegenomen voor bij de koffie.

'Maar goed dat je extra wijn hebt ingeslagen,' zei Hilary.

Oudejaarsdag bakte ik de oliebollen en appelflappen, nog steeds naar het recept van Kok Nol (kerstverhaal 1965).

De stuurman maakte met Hilary de salades.

Nieuwjaarsdag ging Hilary in de middag Janna van het vliegveld halen. Janna zag er moe uit, het was een drukke decembermaand geweest in De Druif met als afsluiter het oudejaarsfeest.

'De kooi is opgemaakt, in Kopenhagen gaan we naar de sauna,' zei Hilary, 'onze schipper heeft een goed gevuld geldblikje tussen zijn ondergoed liggen. Maar eerst ga je zijn oliebollen en appelflappen proeven, ze zijn gemaakt met de boerenjongens van Jans Bokking.'
'Ja, het bakken van oliebollen en appelflappen is zo zoetjes aan een traditie geworden bij Peter, evenals de cadeautjes L'air Du Temps van Nina Ricci,' zei Janna, 'en jij ook Hilary, met je traditie van Irish coffee maken op nieuwjaarsdag. En ik die er als altijd bonbons en rumbonen van Dikker & Thijs*** bij heb. Dit zat ik me zo te bedenken op weg hiernaartoe en dat we dit al doen sinds 1969.'

Op woensdag 14 januari gingen we gezamenlijk van boord in Harlingen toen de kapitein en motorman zich weer gemeld hadden. De meiden gingen naar Lentas voor de rest van de maand januari, we zouden elkaar weer zien in april. Voor mij lag er de m.s. Poolzee  PGVF op de werf van Amels in Makkum.

* Met Douwe Jorritsma gevaren op de Victress PIGV gebouwd in 1963 voor Beck’s Scheepvaartkantoor Groningen in mijn stuurmansperiode.

** Zegelkast = een kast aan boord die door een douaneambtenaar verzegeld wordt bij binnenkomst. Hier bewaarde men de belastingvrije artikelen (bonded stores) in zoals sigaretten, tabak, parfum, flessen drank. Op volle zee mag men dit zegel verbreken.

 

 

Victress, foto uit m'n eigen album.

Na de oliebollen en salades meld ik me wel weer. Fijne feestdagen!
Wij hebben in elk geval een mooie witte kerst.

Recht zo die gaat!

F.L..Woodleg

 

*** Bij het schrijven over de bonbons en rumbonen van Dikker en Thijs moesten Gon en ik denken aan een "Gouwe Ouwe" van het duo van Kooten en de Bie en wel in de hoedanigheid van de Vieze Man. We zochten hem op en keken en lachten ons weer krom, keken weer en weer. Hij blijft kostelijk. Daarom staat deze video bovenaan in de rechterkolom. Veel plezier met kijken!