bij het scheepvaartmuseum

bij het scheepvaartmuseum
Als schipper van het V.O.C. schip de Amsterdam

woensdag 27 januari 2016

NOSTALGIE met een FUTURE deel 2

December 1974: Examen in Den Haag en met de trein naar Antwerpen, Brussel en Parijs.





Begin december moest er op een vrijdag examen gedaan worden in Den Haag. Uitslag: geslaagd. Een zeven voor Engels en voor Astronomische Plaatsbepaling een negen.






Hilary en Janna vergezelden mij naar Den Haag. Zij om te winkelen in de tijd dat ik examen deed. Om twee uur zouden ze in de kantine van het examengebouw aan de Noord-West Buitensingel zijn. De meiden hadden buiten mij om vrij genomen van hun werk. Als ik zou slagen mocht ik mee met de trein naar Antwerpen voor een borrel. Ze wilden wel weer eens naar discotheek ‘De Lachende Koe’ en overnachten in Hotel Florida voor de pannenkoeken ‘s morgens. 
Op zondagochtend zeiden ze: ‘Nu nog even naar Brussel Peter om de kerstwinkels daar te bekijken’. 
Daar had ik geen bezwaar tegen, ook daar was wel een Bolleke te verkrijgen. Eenmaal in Brussel is Parijs ook wel te doen per trein, ja het liep richting Noël. 
‘Dan hebben we een goede vergelijking met de voor kerst versierde winkels in de grote steden,’ was het argument.
‘Ja,’ zei ik, ‘ook van de opnames via onze bank. Ik weet nog wel een goed en fris hotel aan de Seine genaamd Je suis retour de la mer even buiten het centrum waar het stokbrood vers is, evenals de uiensoep én Sylvia de bardame schenk er de beste pastis van Parijs.’ Toen moest ik wel even uitleggen wie Sylvia was (zie blog: Spirit, Tarzan en Globe (klik).


Gare du Nord - Parijs



In de avondspits arriveerden we op Gare du Nord. Eerst even over de prijs van de taxirit onder handelen, want men had nog francs als betaalmiddel. Met of zonder meter was de vraag aan de chauffeur. Taxi nummer vijf had een acceptabele prijs voor een ritje van drie kwartier zonder meter. Nu maar hopen dat er een kamer vrij was, ik was nog aan het afrekenen met de chauffeur toen ik een bekende stem achter mij hoorde zeggen: Pierre, ik wilde net vanavond de kerstkaarten gaan schrijven, dit dan op zijn Frans.
Madam de waardin van Je suis… had natuurlijk slaapplaats, haar man werd na een aantal pastis de keuken in gestuurd. 
Dit deed aan Janna de woorden ontlokken: ‘Jean-Marie heeft vrij vanavond, hij weet vast wel een goed eethuis hier in de buurt’. We gingen ons allemaal even opfrissen, in Brussel hadden we frisse kleding en ondergoed gekocht. Madame had een taxibusje geregeld en het café ging dicht, Sylvia en Susie konden mee. Op naar de Hallen waar een broer van Jean-Marie in de keuken stond van de Le poisson qui rit.
Toen we ‘s avonds in bed lagen zei Hilary voor ik mijn nachtzoen kreeg: ‘Houden we er wel rekening mee dat mijn ouders naar Amsterdam komen voor Kerst en Nieuwjaar?!’
We zijn drie avonden door het Parijse nachtleven geloodst door de mensen van Je suis. Toen we wilden afrekenen bij Louise en Jean-Marie moesten onze portemonnees dicht blijven, we gaven hen beiden een stevige zoen. We nodigden hen alle vier uit om Kerstmis of Nieuwjaar door te brengen in Amsterdam, Sylvia en Susie werden in het overleg betrokken. 
Ze zouden twee dagen voor Kerstmis aankomen, twee dagen na de kerst wilden ze weer terug naar Parijs. Janna nam contact op met Pia met het verzoek om twee kamers in Hotel Damrak te boeken. Daar zouden Pa en Ma Goldappel ook overnachten.





Het vervolg deel 3: Een kijkje in de keuken van De Astronavigatie.


Recht zo die gaat!
F.L.Woodleg

donderdag 21 januari 2016

NOSTALGIE met een FUTURE






Bij het opruimen van mijn scheepskist (december 2015) vond ik nog een oude schoolagenda van het schooljaar 1974 -1975.
Toen ik er doorheen begon te bladeren kwam de nostalgie weer tot leven door alle aantekeningen. Van een leven dat door mijn vingers is geglipt. Ik zette een muziekje op van de voor mij onvergetelijke Tante Leen met Johnny Jordaan. 
(Gon vindt het verschrikkelijk dat ik dit schrijf over het duo, zij vindt het afschuwelijke muziek) 
Tante Leen had in de jaren zestig een café op Nieuwendijk 103, Johnny gaf daar vaak een gastoptreden als hij nuchter was.
Ik zat weer in het oude Amsterdam van Jacques Brel. Ik vulde mijn glas nog maar eens. Nam Manneke op en zette hem naast mijn laptop.
‘Hé, ‘ zei Manneke de Brusselaar zoals zijn naam voluit is, ‘ik herken die schoolagenda! Ga je over die tijd schrijven Papa?’
Buiten is het winter met temperaturen van veel onder nul. Sim (hond) houdt niet zo van dit weer en houdt zich slapende onder m’n bureau. 
'Je geeft het een naam NOSTALGIE met een FUTURE. Als het je lezers niet boeit is er voor hen altijd nog de knop sluiten.'

Deel 1...


Vanessa.
Foto geleend van Stuurman Jaap Hischmang.


Hierboven: Terneuzen; in 1990 voer de Vanessa nog steeds voor Beck onder gezag van de kapitein van de Vedette uit mijn blog 'Motorbaasje'. 
De Vanessa is op 3 januari 2008 vergaan in de Zee van Azov (klik) met een lading oud ijzer en voer op het laatst onder Bulgaarse vlag, callsign LZRJ. Haar naam was nog steeds Vanessa.

Antwerpen.
Begin september 1974 afgemonsterd van de Vanessa van Rederij Beck’s. Kapitein Jan de Boef had mijn monsterboekje afgetekend, einde dienstverband als 1e Stuurman.
Mijn aflosser, een Egyptenaar en een gewezen Suez kanaal loods, stond in Antwerpen op de kade met zijn koffers. Janna was naar Antwerpen gereisd en had trek in een Vlaams frietje. Manneke kreeg een plekje in haar schoudertas. We namen een avondje Schipperskwartier en een Bolleke bij Dennis in zijn Dennis Bar (zie mijn log Het motorbaasje (klik). Op het plein bij de frituur een frietje met een vleesstick. Bij Coco in haar ijssalon een sorbet met een extra wafel voor Petit Pierre, mijn stukje Antwerpen. Later op de avond zagen we de kapitein nog schuiven* door het Schipperskwartier. We lieten hem maar kijken naar de lichtekooien.
Een kamer in Hotel Florida voor ons ontbijt met spekpannenkoeken, voor mij met stroop. In de trein naar Amsterdam koffie met een saucijzenbroodje. Tijd voor het Aanvullingsdiploma, een studie van drie maanden aan de Zeevaartschool, die mij de mogelijkheid zou geven een hut aan boord te krijgen welke zich een dek hoger bevond.
‘Bij thuiskomst graag Hilary bellen Peter, daar heeft ze om gevraagd,’ zei Janna. De meiden belden regelmatig met elkaar. 
‘Ze verblijft bij haar ouders in Limehouse.’
Hilary Goldappel bood aan om naar Amsterdam te komen.
‘Ik ga je privéles Engels geven my dear, je hebt het nodig nu Engels een hoofdvak is geworden. Dat begreep ik tenminste van Janna. Jouw uitspraak van Engels zit op het niveau van een havenarbeider, dat vinden we beiden. Daar komt bij dat ik tijdelijk uit het leger ben gegaan, 31 augustus was mijn laatste dag en ik mocht met verlof voor 3 jaar. Ik hoop een baan te vinden bij een burgerziekenhuis in de operatiekamer. Janna vertelde me dat er in Amsterdam uitzendbureaus zijn die kunnen bemiddelen in tijdelijk werk in de zorgsector. Op deze manier kan ik voor Artsen Zonder Grenzen UK (AZG UK) werken. Vanuit het leger kon dit niet.’


Kadijksplein met geheel links de zeevaartschool.


De woonruimte van Janna boven De Druif was te klein voor drie personen voor een langere periode. Ik ging bij Hammy langs of hij nog een appartement te huur had boven de Ponderosa bar in de Warmoesstraat, dat had hij. Als tegenprestatie wilde hij wel dat er in de weekeinden ‘s avonds weer saté werd gebakken door Pierre Saté in zijn bar-discotheek.
‘Het personeel zal je omarmen vriend!’
Hilary vond het een leuk tijdverdrijf om mij te helpen achter de grill en zo leerde zij Nederlands met de Amsterdamse tongval. Woensdags was ‘Deurne dag’. Deurne is gelegen in de Brabantse Peel. Met Janna aan het stuur van haar mini naar Deurne om de saté die mijn zuster Loes had voorbereid op te halen, haar man Gerrit had daar een slagerij. 
Verser en goedkoper kon mijn vlees niet zijn. Mijn zuster maakte dan die dag altijd een kleine Indische rijsttafel voor ons. Voor mij zou het een relaxte studieperiode worden op de Hogere Zeevaartschool. Vier middagen in de week en woensdag was een vrije dag. Een klas van drie cursisten. We hadden twee hoofdvakken, Astronomische Plaatsbepaling met Engels in woord en geschrift. Janna was er verder altijd in het weekend, na sluitingstijd van De Druif sprong ze op haar fiets en racete dan naar de Warmoesstraat. Zo konden we in de weekenden gezamenlijk ontbijten en op de zaterdagmiddag een bezoekje brengen aan de cinema. Langs de lunchroom op de Nieuwendijk nr. 108 voor koffie met een saucijzenbroodje of de warme appelbol en als toetje gebakken ijs. De bediening werd door dames in het zwart gedaan met wit kanten schortjes voor.
Op zondag was uitslapen, bij goed weer in de middag op de fiets door Oud Amsterdam met een frietje in de Voetboogsteeg. Maandag in de loop van de morgen met z’n drieën op de fiets naar het Rapenburgerplein voor koffie in De Druif. De meiden gingen aan de schoonmaak, de glazen kregen een poleerbeurt. Lopend ging ik dan door naar school over de brug van de Scharrebiersluis, vernoemd naar café Scharrebier, dan het Kadijksplein over. 
De vaste vraag met commentaar van de leraar Engels voor de les begon: ‘Was het weer een zwaar weekend voor u meneer Jochems? Uw saté was weer voortreffelijk, maar een volgende keer graag meer stokbrood. Uw vriendin spreekt zeer beschaafd Engels, daar heeft u een goede steun aan.’
Hij woonde op de Zeedijk boven café de Rode Laars, was ongetrouwd en werd in de buurt Bram de Engelsman genoemd. Eens was hij Marconist geweest op de schepen van Vinke & Co.


Scharrebiersluis met draaibrug.


* Schuiven = een zeemansuitdrukking: met een borrel teveel op lopen.

Het vervolg deel 2: december examen in Den Haag, met de trein naar Antwerpen, Brussel, Parijs.

In de rechterkolom bovenaan het lied Dans le port d'Amsterdam - Jacques Brel uitgevoerd in de Nederlandse versie door Liesbeth List.


Recht zo die gaat!
F.L.Woodleg




donderdag 14 januari 2016

We gaan nog even terug naar de tijd op de Festivity


Dit is het vervolg op het verhaal van donderdag 26 november 2015.

Winter - januari 1976.



IJskonvooi op het IJsselmeer



Op 24 januari 1976 meldde Koning Winter zich met min tien graden. Hierdoor ontstond er in de eerste week van februari een vaarverbod voor de Festivity op Meppel i.v.m. de ijsgang op de route Zwartewater – Meppel via Genemuiden/Zwartsluis.
Onze tijdelijke los-/laadhaven werd Urk en de lading ging naar Genemuiden per vrachtauto. Ook de Durox blokken werden nu over de weg aangevoerd vanuit Meppel. De vaarweg van Amsterdam Oranjesluizen via de Houtribsluizen naar Lemmer werd bevaarbaar gehouden door ijsbrekers. De haven van Urk werd opengehouden door de Urker vissersschepen.



Urk




Hilary en Janna hadden ijsvrij genomen, ze gingen naar Giethoorn om te schaatsen nu het kon. De familie Smit bood hen een slaapplaats aan in het stro op de zolder boven de koeien. De jachthut was nu niet comfortabel.

Hilary had nog nooit geschaatst op natuurijs, laat staan koek en zopie gezien. Harm de kruidenier had een tentje neergezet bij hem voor de winkel onder aan het talud. Toen het ijs op de Bovenweide sterk genoeg was om er een baan op uit zetten was Harm daar ook een koek en zopie begonnen of zoals Harm schreef sopie.






Alle melk van Smit z'n koeien ging naar Harm voor zijn sopie (dus niet het originele recept, dat vind je HIER (klik), de meiden deden de koek en zopie voor hem op de Bovenweide van 10.00 – 21.00 uur. Smit veegde daar de baan.



Baanveger Smit



Rookspek aan de waslijn van Jans Bokking



Jans Bokking voorzag Smit tijdens het vegen van oude jenever en de meiden voorzag hij van broodjes gerookt spek met worst voor tussen de middag met een goed glas boerenjongens erbij. Volgens Jans kregen zij er rode neusjes van. 
Voor het avondeten voorzag Harm z’n vrouw Dientje hen van diverse soorten stamppotten. Toen dit Rob ter ore kwam, deed hij De Druif maar een aantal dagen dicht onder het mom ‘IJsvrij’. Pia, Corry en Rob kregen ook een slaapplaats in het stro boven de koeien bij Smit. Zij gingen in de logistiek bij Harm. Jans Bokking leverde Harm het gerookte spek met worst voor de broodjes. Jans was weer volop aan het roken geslagen hoorde ik van de meiden. Toen ik in Urk lag hadden ze 24 uur vrij genomen, Jans had hen gebracht op zijn motor met zijspan en hij haalde ze ook weer op. Voor mij had Jans vers gerookte worsten meegenomen. Hij wilde wel eens een reisje mee naar Engeland.




Niet voetballen... dan maar schaatsen!



Schaatsen op de Bovenweide



Toen de dooi zich aanmeldde gingen de meiden een weekje naar Lentas op Kreta om een bezoek te brengen aan Pa en Ma Goldappel. Toen ze terug waren vertelden ze me dat ze een pand te koop hadden gezien met een ligging waar ze voor vielen. ‘Jij zult er ook zeker voor vallen Peter, de naam is ‘Rent Rooms’ we hebben er enkele foto’s van gemaakt.’
Lentas is rust en ruimte en heeft geen nachtleven.





Wordt vervolgd in het voorjaar, eerst weer andere verhalen...


Recht zo die gaat!

F.L.Woodleg




vrijdag 8 januari 2016

Lichtschepen



We hadden het al eens gehad over het ontstaan van de navigatie in januari 2015.
Nu wil ik het eigenlijk even over de Nederlandse lichtschepen hebben.
Deze waren vroeger een belangrijk onderdeel voor de navigatie in de kustwateren. Ze lagen op posities waar men gevaar kon verwachten zoals bijv. zandbanken en ondiepten.
De Nederlandse schepen vielen onder het Directoraat–Generaal Scheepvaart en Maritieme Zaken, bij de bouw kregen ze een nummer. Door het rouleringssysteem i.v.m. het onderhoud kon het zijn dat de Terschellinger Bank op de plaats van de Texel lag of omgekeerd. Uiteraard veranderde men wel de naam op de romp van het schip.




De Texel lag voor de aanloop naar het Marsdiep met zijn Haakse gronden. De Texel met bouwnummer 11 is in de zware storm, die op 1oktober 1991 de Noordzee teisterde, van haar ankerketting geslagen om vervolgens op 2 oktober in de vroege ochtend te stranden op de Hondsbossche Zeewering. Bergers zagen geen kans haar te bergen en op 5 december was zij al gesloopt.
Het lichtschip met bouwnummer 10 ligt sinds 1996 als Texel gemeerd in de museumhaven Willemsoord in Den Helder.
De lichtschepen met de naam Noord Hinder en Goeree lagen voor de aanloop naar Hoek van Holland. De lichtschepen hadden een bemanning van elf man; een Kapitein, een stuurman, een hoofdmachinist, drie machinisten, drie lichtwachten, een scheepsjongen en uiteraard een Kok. Men liep een wacht van 4 uur op 4 uur af. Ook deden ze meteorologische waarnemingen, om het uur lichtten ze de kustwacht in over de weerssituatie per radio. Ook namen ze watermonsters i.v.m. de watervervuiling. Ze waren uitgerust met twee generatoren voor de stroomvoorziening. Voorzien van een lichtopstand met uiteraard hierop het licht, een mast voor de semafoor waar men stormwaarschuwingen in kon hangen, een misthoorn en een radiobaken met een vaste zendfrequentie in een morsecode. Schepen uitgerust met een radio-richtingzoeker konden hen peilen. Peilde een marconist of stuurman meerdere radiobakens dan verkreeg men een kruispeiling die in de zeekaart werd gezet, dit was dan de positie van het schip. Later kregen de lichtschepen een Racon baken* voorzien van een morseletter.


Deze stormwaarschuwing, hangend in de semafoor, zag men ook bij iedere haven die aan zee lag.
Door de moderne communicatie zijn ze verdwenen.
 Die van IJmuiden is een éénkamerhotel (klik!) geworden!


Op deze site (klik) kun je van alles zien en lezen over het lichtschip Noord Hinder. Veel foto's ook van het interieur. 

Om de twee weken werd de bemanning afgelost, ook werden ze dan voorzien van brandstof en verse proviand. Vaak hadden ze in de tijd dat de makreel zich op de Noordzee bevond, verse gerookte makreel voor de ruilhandel. Even stoppen, een paar flessen drank overreiken en wij hadden heerlijke gerookte makreel, zij een clandestiene borrel.
De Nederlandse lichtschepen op de Noordzee zijn nu verdwenen. De Noord Hinder met bouwnummer 9 werd in oktober 1979 verkocht en werd een winkelschip te Walsoorden. Op haar plek ligt nu een superlichtboei, haar Racon code is een T, in morse één lange streep. De West Hinder van België voor de aanloop naar de Westerschelde is in de zomer van 1992 vervangen door een toren met misthoorn, haar Racon baken zendt de letter W kort lang lang.
Hier en daar te lande liggen ze nu bij een nautisch museum, een enkel lichtschip werd restaurant. Loop er naar binnen, op het menu zal vast een Captains dinner staan. Eet smakelijk!


Positie lichtschepen voor de kust.


*Racon is een radarbaken dat door de zendimpuls van een in zijn buurt zijnd radar geactiveerd wordt. Het schip krijgt dan een peiling met afstand en weet gelijk zijn positie.


Recht zo die gaat!
F.L.Woodleg


vrijdag 1 januari 2016

December 1970 - januari 1971 - deel vier





Op tweede kerstdag gingen we naar Colchester, we kregen spulletjes mee voor Hilary.
We reden de ruim 100 km over coutry lanes door een wit Essex en arriveerden bij daglicht bij de poort. Ons gemeld, er werd even in een boek gekeken, aan een telefoon gedraaid, Hilary werd gewaarschuwd.




We kregen beiden een stevige omhelzing. We dronken thee in de messroom en na de thee bracht ze ons naar onze kamer.
‘Jullie moeten zelf je bed opmaken, ik ga nog even terug naar de ziekenboeg. Even voor vijven haal ik jullie op om te eten, ik krijg dan vrij voor de rest van de dag.’
Mijn gevoelens waren voor beiden evenveel.
‘Gaan we vanavond met ons drieën een pint drinken in de bar van de basis?’ vroeg Janna.
Oud en nieuw zaten we in de ziekenboeg met punch, er waren drie patienten op zaal.
Ik ging zondag drie januari met de trein terug naar London Liverpool Street station. Maandag moest er gelost worden.
Janna en Hilary reden op maandag terug om de auto in te leveren en gingen bij Pa en Ma Goldappel langs. Als de kapitein het goed vond wilden we graag dat Hilary mee zou varen voor een kort bezoek aan Amsterdam. Janna zou proberen voor de tijd dat ze in Amsterdam verbleef vrij te krijgen. Ze was sowieso vrij tot elf januari, dan begon ook mijn school weer.
‘Je neemt dan maar vrij,’ zei Janna, ‘dat doe je toch al zo vaak.’
Dinsdag vijf januari waren we leeg, om 22.00 uur konden we door de sluis en gingen in ballast naar Rotterdam. De meiden waren op de brug, ze vonden het prachtig de Thames bij donker, ze hadden zelfs even mogen sturen van de Kapitein. 
Nadat ze me kwamen porren voor mijn wacht bleven ze op de brug tot Tongue vuurschip, toen gingen ze naar hun kooi. 
Om 07.30 uur moest er weer ontbijt zijn. Dan zouden we ter hoogte van het vuurschip 'Goeree’ zijn. (Op 14 september 1971 werd zij weggesleept en stond er een lichtopstand (toren) op haar plaats).


 Het lichtschip Goeree.
Op de achtergrond wordt de lichtopstand gebouwd.


Daar neemt de Kapitein de wacht weer over.
‘Voor mij is er dan een heerlijk ontbijt meiden?’
London – Rotterdam Parkkade, 14 uur varen. Woensdag in loop van de ochtend meerden we af, we moesten wachten op orders. Ik werd donderdag afgelost door een gediplomeerde stuurman, vers van school. Tevens was er een nieuwe kok, een Kaapverdiaan. 
We konden naar Amsterdam. De meiden hadden de Ballentent van binnen gezien en de beroemde bal gehakt geproefd.
In Amsterdam schaatsten de mensen op de grachten.




Info:
De Vanguard had een motorvermogen van 475 pk  Brons Type 6 GV-B.
Lengte over alles 55 meter.
Een laadvermogen van 750 ton.
In 2015 voer ze nog onder de naam Equasis.
Haar zusterschip kreeg de naam Vincent. In de zomer van 1971 deed de Vincent haar maidentrip onder gezag van Jan de Boef en meester Rientje de Groot.
In 2015 lag ze er zwaar verwaarloosd bij in een zijstroompje van de Surinamerivier.

Het volgende log zal gaan over lichtschepen.


De zwaar verwaarloosde Vincent. Foto J. Goudriaan.


Iedereen de beste wensen voor dit nieuwe jaar 2016!

Recht zo die gaat!
F.L.Woodleg