NOSTALGIE met een FUTURE deel 3

Hier had nu mogen staan: Gastvrouw & gastheer voor Kerstmis en  Oudejaarsdag 1974 in Amsterdam, maar…

1. het is geen kerst
2. voor u nu vast niet interessant en dus plaatsen we dat maar dit jaar in december

In plaats daarvan wordt het een kijkje in de keuken van de Astronavigatie uit 1974.

Gegeven door de leraren Lentinga (praktijk) en Sterk (theorie). Bram was er dus voor het Engels in woord en geschrift.

Astro bestek

Men heeft nodig voor een Astro bestek van ster, zon, maan of planeten:

-       Nautische Almanak (wordt ieder jaar uitgegeven)

-       Zeevaartkundige Tafels voor de Nederlandse bestekbecijfering

a.       hoogtepunt methode voor 57 sterren in totaal, de zon, de maan en de planeten Venus, Mars, Jupiter en Saturnus

b.      middagbreedte van de zon

c.       breedtepunt uit waarneming poolster

-       Zeekaart om je bestek in uit te zetten

-       Tijdmeter voor de juiste Greenwich tijd

-       Sextant

-       Een goede heldere kim (horizon)

Cijferschema's Zeevaartkundige Tafels

In m’n leven als zeeman kwam ik erachter dat de kim altijd even ver was.

Dat er naast het Ware Noorden nog een Magnetisch Noorden is met een Kompas Noorden, deze beide laatste zijn de miswijzing  van de zeeman.

Dat de Bolvormige Trigonometrie van John Neper (1550-1617) met zijn Regel van Neper een belangrijk element is in de zeevaartkunde. 

Evenals de parallactische verplaatsing van de hemellichamen van de drie wetten van Johannes Kepler (1571-1630).

Dat Christiaan Huygens (1629-1695) met Newton (1643-1727) veel hebben bijgedragen aan de kromlijnige berekeningen bij het plaatsbepalen op zee.

Dat de Nederlandse methode, met al haar opzoekwerk in de Zeevaartkundige Tafels die een tijdsduur had van 10 à 20 minuten om een hoogtelijn in de zeekaart te projecteren, de meest bewerkelijke was. In 1974 mocht er op de Nederlandse zeevaartscholen alleen met deze methode gewerkt worden.

Dan was er nog de Amerikaanse methode met de H.O. 249. Bij deze methode is al het opzoekwerk van de cosinus, sinus, sinsvers P, cotangent al voor je gedaan. De oud kapiteins in de examencommissies voor stuurlieden ter koopvaardij vertrouwden deze cijfermethode niet.

Met enige ervaring schoot men vier sterren met een berekening van de hoogtelijn in 20 minuten.

Ten slotte was er nog de Snelle Tafelmethode samengesteld door de heer J.C. Lieuwen.

Een oude ansicht van het Zeemanshuis met de Zeevaartschool.
Beneden kantine, recreatiezaal e.d. en boven de kamers van het zeemanshuis.
In het midden (1e etage, de grote ramen) was de zeevaartschool.

In 1980 zag ik voor het eerste stuurlieden aan boord komen die met een calculator het bestek in de zeekaart konden zetten. In 1981 constateerde ik bij een van mijn bijscholingscursussen dat er werd onderwezen in het gebruik van de computer aan boord. Langzaam maar zeker zag men op de Nederlandse vloot Satellietnavigatie komen, de computer voor de belading ging ook zijn intrede doen. De Scheepvaart Maatschappijen dachten dat er van de HBO opleiding maar een MBO opleiding gemaakt moest worden. Hun gedachte was duidelijk, n.l. een lagere CAO. Toen dit niet lukte ging men de weg op om steeds goedkopere zeelui te vinden en dit lukte.

In de volgende blog pakken we de draad weer op in januari 1975.

Recht zo die gaat!

F.L.Woodleg